به نقل از «تابناک»

کشف بخار آب در یک سیاره فراخورشیدی با جیمز وب

تاریخ انتشار: ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۸۸۷۲۶

به گزارش تابناک و به نقل از اسپیس، تلسکوپ فضایی جیمز وب در جدیدترین کاوش خود، بخار آب را در جو یک سیاره فراخورشیدی بسیار داغ کشف کرده است.

 تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) رد بخار آب را در جو یک سیاره فراخورشیدی غول‌پیکر گازی فوق‌العاده داغ پیدا کرده است که در کمتر از یک روز زمینی به دور ستاره خود می‌چرخد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این سیاره فراخورشیدی موسوم به WASP-۱۸ b، یک غول گازی ۱۰ برابر بزرگتر از سیاره مشتری است. این سیاره به دور ستاره خورشیدمانند WASP-۱۸ می‌چرخد که در فاصله ۴۰۰ سال نوری از زمین قرار دارد. فاصله این سیاره با ستاره‌اش فقط ۳.۱ میلیون کیلومتر است. برای مقایسه می‌توان گفت که درونی‌ترین سیاره منظومه شمسی یعنی عطارد، در فاصله ۶۳.۴ میلیون کیلومتری به دور خورشید می‌چرخد.

ناسا در بیانیه‌ای اعلام کرد: به دلیل نزدیکی به ستاره مادر، دمای جو WASP-۱۸ b آن قدر بالا است که بیشتر مولکول‌های آب از هم جدا می‌شوند. این که تلسکوپ جیمز وب موفق شد نشانه‌هایی از وجود آب باقی‌مانده را پیدا کند، نشان‌دهنده قدرت رصد تلسکوپ است. طیف جو این سیاره به وضوح، چندین ویژگی آبی کوچک، اما دقیق اندازه‌گیری‌شده را نشان می‌دهد که به رغم دمای شدید تقریبا ۲۷۰۰ درجه سلسیوس، در آن وجود دارند. جو سیاره آن قدر داغ است که بیشتر مولکول‌های آب را از هم جدا می‌کند. بنابراین، مشاهده این ویژگی‌های آبی، نشان‌دهنده حساسیت فوق‌العاده جیمز وب برای تشخیص دادن آب باقی‌مانده است.

سیاره WASP-۱۸ b که در سال ۲۰۰۸ کشف شد، با تلسکوپ‌های دیگری از جمله تلسکوپ فضایی هابل، تلسکوپ فضایی پرتو ایکس چاندرا، تلسکوپ فضایی تس و تلسکوپ فضایی اسپیتزر که اکنون بازنشسته شده، مورد بررسی قرار گرفته است. با وجود این، هیچ یک از این تلسکوپ‌های فضایی به اندازه کافی حساس نبودند که بتوانن نشانه‌های آب را در جو سیاره مشاهده کنند.

آنجلی پیت (Anjali Piette)، پژوهشگر مقطع فوق دکتری موسسه علوم کارنگی و از پژوهشگران این پروژه گفت: از آنجا که ویژگی‌های آبی در این طیف بسیار ظریف هستند، شناسایی آن‌ها در مشاهدات پیشین دشوار بود. دیدن ویژگی‌های آبی در مشاهدات جیمز وب بسیار هیجان‌انگیز بود.

علاوه بر این که WASP-۱۸ b بسیار پرجرم، داغ و نزدیک به ستاره مادر خود است، از نظر جزر و مد نیز در حالت قفل است. این بدان معناست که یک طرف سیاره دائما رو به ستاره است؛ درست مانند طرف نزدیک ماه که همیشه رو به زمین قرار دارد. در نتیجه این قفل شدن جزر و مد، تفاوت‌های قابل توجهی در دمای سراسر سطح سیاره وجود دارد. اندازه‌گیری‌های جیمز وب، برای اولین بار دانشمندان را قادر ساخت تا این تفاوت‌ها را با جزئیات ترسیم کنند.

اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهند که ناملایم‌ترین قسمت‌های این سیاره می‌توانند تا ۱۱۰۰ درجه سلسیوس داغ‌تر از مناطقی باشند که در ناحیه گرگ و میش هستند. دانشمندان انتظار چنین تفاوت دمای قابل توجهی را نداشتند و اکنون معتقدند احتمالا مکانیسمی وجود دارد که هنوز درک نشده است و از توزیع گرما در سراسر سیاره جلوگیری می‌کند.

رایان چلنر (Ryan Challener)، پژوهشگر دانشگاه میشیگان و از پژوهشگران این پروژه گفت: این سیاره دارای یک میدان مغناطیسی قوی است که می‌تواند یک کشف هیجان‌انگیز باشد.

پژوهشگران برای ایجاد نقشه دما، درخشش فروسرخ سیاره را با اندازه‌گیری تفاوت درخشش ستاره مادر در طول زمانی که سیاره از مقابل ستاره عبور می‌کرد و سپس در پشت آن ناپدید می‌شد، محاسبه کردند.

مگان منسفیلد (Megan Mansfield)، پژوهشگر دانشگاه آریزونا و از پژوهشگران این پروژه گفت: حساسیت تلسکوپ جیمز وب به ما امکان می‌دهد تا نقشه‌های بسیار دقیق‌تری را از سیارات غول‌پیکر داغ مانند WASP-۱۸ b نسبت به قبل تهیه کنیم.

نتایج کشف جدید تلسکوپ فضایی جیمز وب در مجله Nature به چاپ رسید.

منبع: تابناک

کلیدواژه: برنامه هفتم توسعه حج 1402 رضامراد صحرایی عبدالعلی قوام ارتحال امام خمینی تلسکوپ جیمز وب کشف بخار آب سیاره مشتری برنامه هفتم توسعه حج 1402 رضامراد صحرایی عبدالعلی قوام ارتحال امام خمینی سیاره فراخورشیدی تلسکوپ فضایی اندازه گیری جیمز وب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۸۸۷۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ستاره‌شناسان قوی‌ترین شواهد برای سیاره نهم را کشف کردند

تیمی از پژوهشگران می‌گویند پس از مطالعه‌ی گروهی از اجرام دوردست و ناپایدار که از مدار نپتون گذر می‌کنند، قوی‌ترین شواهد آماری را مبنی بر اینکه سیاره نهم واقعا در منظومه شمسی وجود دارد، پیدا کرده‌اند.

وقتی نوبت به کشف سیاره‌ها می‌رسد، پیدا کردن آنها در اطراف ستاره‌های دیگر در واقع کمی ساده‌تر از پیدا کردن آنها در اطراف ستاره خودمان است. به‌منظور پیدا کردن سیاره‌های جدید، اخترشناسان می‌توانند به لطف تکنیکی به نام «روش گذار»، افت نور هنگام عبور سیاره‌ها از مقابل ستاره میزبان را از طریق تلسکوپ‌ها مشاهده کنند.

ستاره‌شناسان همچنین با بررسی لرزش‌های ستاره که ناشی از سیاره‌هایی است که دور آن در گردش هستند، به وجود سیاره‌ها پی می‌برند. ازطریق این روش‌ها و چند روش دیگر، ما در چند دهه گذشته هزاران سیاره فراخورشیدی را کشف کرده‌ایم، درحالی‌که تعداد سیاره‌ها در منظومه شمسی همچنان هشت عدد باقی مانده است.

کشف سیاره‌های واقع در اطراف خورشید خودمان بر دو روش متکی است: رصد آنها در آسمان و شناسایی اختلالات جزئی در مدار اجرام دیگر. سیاره‌های زهره، عطارد، زحل، مشتری و مریخ همه ازطریق مشاهدات بصری کشف شدند.

اورانوس در سال ۱۷۸۱ زمانی کشف شد که ویلیام هرشل، ستاره‌شناس آلمانی دریافت جسم درخشانی در آسمان نسبت‌به ستاره‌های دیگر در حرکت است. نپتون زمانی کشف شد که اوربن لو وریه، اخترشناس و ریاضیدان فرانسوی متوجه شد مدار اورانوس با مدار پیش‌بینی‌شده توسط فیزیک نیوتنی متفاوت است. او پی برد که این پدیده می‌تواند توسط سیاره دیگری دورتر از اورانوس که بر مدار آن تاثیر می‌گذارد، توضیح داده شود و پیش‌بینی کرد سیاره کجا می‌تواند باشد.

اما کشف سیاره‌ها در منظومه شمسی ممکن است هنوز به پایان نرسیده باشد. در سال ۲۰۱۵، دو ستاره‌شناس موسسه فناوری کالیفرنیا شواهدی ارائه کردند که نشان می‌داد شش جرم فراتر از مدار نپتون به شکلی در کنار هم قرار گرفته‌اند که گویی توسط جرمی با نیروی گرانشی بزرگ در نزدیکی هم جمع شده‌اند. با وجود استدلال منتقدان مبنی بر اینکه تشخیص سیاره فرضی ممکن است به دلیل ناهنجاری آماری و سوگیری انتخاب باشد، تیم بر این باور است که اجرام مذکور ممکن است تحت‌تاثیر جرمی بزرگ‌تر در آن‌سوی مدار نپتون در گردش باشند.

پژوهشگران در مقاله‌ای جدید، با بررسی اجرام دارای دوره‌ی مداری طولانی که از مدار نپتون عبور می‌کنند، دریافتند که نزدیک‌ترین نقطه مدار آنها به خورشید در حدود ۱۵ تا ۳۰ واحد نجومی است. درمقابل، فاصله بین خورشید و زمین یک واحد نجومی است. آنها با انجام شبیه‌سازی‌هایی برای کشف آنچه که به بهترین نحو مدار این اجرام را توضیح می‌دهد، دریافتند مدلی که شامل سیاره عظیمی در آن‌سوی نپتون باشد، وضعیت پایدار این اجرام را خیلی بهتر از شبیه‌سازی‌هایی توضیح می‌دهد که در آنها سیاره نهم وجود ندارد. در این مدل، متغیر‌های دیگری مانند جزر و مد کهکشانی و تاثیر گرانشی ستاره‌های درحال عبور نیز درنظر گرفته شد.

گرچه یافته‌های مطالعه جدید جالب است، این تجزیه‌و‌تحلیل مکان پیدا کردن چنین سیاره‌ای را مشخص نمی‌کند. البته ممکن است به‌زودی با آغاز کار رصدخانه ورا روبین سرانجام اطلاعات قطعی‌تری درباره سیاره نهم به دست آوریم.

یافته‌های پژوهشگران در پایگاه مقاله‌های پیش‌انتشار آرکایو بارگذاری شده و برای انتشار در مجله‌ی The Astrophysical Journal Letters پذیرفته شده است.

منبع: زومیت

باشگاه خبرنگاران جوان علمی پزشکی علوم فضایی و نجوم